Şir
İletişim
Şir
ERGENLİK VE BESLENME
Ergenlik ve Beslenme İlişkisi
Aileleler bizlere çocuklarını ancak çok kilolu ise, veya diyabet ile tanı aldı ise getirmektedirler. Onun dışında ergenlik döneminde çocuklarının nasıl beslenmesi gerektiğini sorgulamamaktadırlar.
Peki ergenlik döneminde neler oluyor gençlerin vücudunda;
- Kas ve kemik dokuları belirgin olarak değişmekte, hızlı boy uzaması, erkeklerde kasların belirginleşmesi, artan hormonal düzey ile birlikte sivilcelerin artması, özellikle belirgin bir yağlanmaya meyil ile vücutları değişmektedir.
- Psikolojik durumlarının değişmesi, yani artık çocuk değil, yetişkine benzemeleri ve böylece bireyselleşme eğilimi söz konusu olmaktadır. Böylece ailelerin şikayet ettiği birçok konu ise ev dışında yemek yeme ve arkadaşla vakit geçirme isteğinin artması görülmektedir.
Bu durumda bir diyet programı uygulamalı mıdır?
Düşük kalorili ve moda olan, besin öğelerinden fakir diyetlerden kaçınılmalıdır. Yapılan çalışmalar ergenlik döneminde gençlerin daha çok fast food tüketmesi, ev yemeklerinden uzaklaşması nedeniyle, genel olarak vitamin A ve Ca, Mg, Fe, Zn gibi birçok vitamin ve mineralden fakir beslendiğini göstermiştir.
Bu dönemlerde gençlerimizin kazanması gereken sağlıklı beslenme alışkanlıkları çok önemlidir. Çünkü bundan sonra artık birer yetişkin olarak hayatlarına devam edeceklerdir. Böylece her kazandığı alışkanlık iyi veya kötü uzun bir süre devam edecektir. Bu sebeple iyi alışkanlıkları özendirmeliyiz.
Önerebileceğimiz sağlıklı beslenme alışkanlıkları özetle şöyle sıralanabilir;
- Güne kahvaltıyla başlamamız, gün içinde şeker, tatlı ve hamur işi ihtiyacımızı azaltacaktır.
- Şekerli ve asitli içecekler, meşrubat, hazır meyve suları, içerdiği katkı maddeleri ile bağımlılık yapabilir ve gereksiz bir fazla enerji kaynağıdır.
- Su içmek her koşulda çok önemlidir.
- Yavaş yemek yemeli ve yediklerinizi çok iyi çiğnemelisiniz.
- Ekrana bakarak yemek yemek tokluk hissi oluşmasını engeller,bu nedenle televizyon ya da bilgisayar karşısında yemek yememelisiniz
- Gün içinde yeterli meyve tüketimini sağlamalısınız. Okula gidip gelirken veya aralarda çantamızda meyve bulundurmalıyız.
- Şeker ve şekerli yiyecek ve içecekler, cips, kızartma gibi yiyecekler, gazlı içecekler yerine kuru meyveler, ceviz, badem, fındık gibi kuru yemişler tüketilmeli
- süt, yoğurt, ayran, sütlü tatlılar, artan kalsiyum ihtiyacını karşılamak için çok önemlidir. Öğünlerde şekerli içecekler yerine tercih edilmelidir.
- tam tahıllı ekmekle yapılan sandviç, meyve, taze sıkılmış meyve suyu, dışarıda yaptığımız öğünlerde tercih edilebilir.
- Öğün atlamamalı, her gün aynı saatlerde yemek yemeye dikkat edilmelidir. Günlük tüketeceğiniz besinlerin 3 ana, 2 ara öğünde alınması en uygun olanıdır.
- Mutlaka en az 60 dakika hergün egzersiz yapılmalıdır. Böylece egzersiz yapan genç vücut imajı olarak da kendini daha iyi hissedecek ,
- Ayrıca mental ve psikolojik açıdan egzersizin rahatlatıcı etkisini fark edecektir.
Parazit kapma olasılığı dışarda yemek yerken daha yüksektir. Bu da büyüme gelişmeyi durduran, vitamin, mineral eksikliklerine yol açan en önemli nedenlerdendir. Açıkta satılan besinler yeterince güvenilir ve temiz değildir. Ayrıca, uygun koşullarda muhafaza edilmedikleri için çabuk bozulma riski taşırlar. Bu nedenle açıkta satılan besinler satın alınmamalıdır.
Dışarıda yemek yememiz gerektiğinde çiğ sebze ve salatalardan kaçınılmalı, güvenilir yerler değilse pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.
3. Gençler bir diyet programı uygulamalı mıdır ya da yeme alışkanlıkları olmalı mıdır? Yoksa ne yerlerse gençtir, bünyesi eritir mi?
Gençler bir diyet programı takip etmek yerine sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmalıdır. Bir liste ezberleyerek diyet yapmaları sadece kısa bir süre için geçerli olur,
Ancak yemeleri gereken yiyecekleri öğrenip buna uymaya çalışmaları, aslında her zaman önerdiğimiz yaşam tarzı değişikliğini sağlamaktadır.
Ne yerlerse eritmez, aksine hormonların çok arttığı bir dönemde oldukları için, vücutları daha kolay yağlanacaktır, yine damar tıkanıklıkları, şeker hastalığı, özellikle Tip 1 Diyabet bu yaş grubunda daha çok görülmektedir. Gençlerin iyi alışkanlıklar içinde olmaları daha büyük önem arz etmektedir.
4.Şekerli içecekler çok lezzetli, cipslerin kıvamı bağımlılık yapıcı lakin C vitaminine, süt ürünlerine ihtiyaç var. Anne babalar ergenlere çocukluk döneminde olduğu gibi tavsiye edilen yemekleri ısrar ederek yedirmeli mi? Bu konuda tavsiyeleriniz var mı?
Sağlıklı beslenme konusunda yasakçı bir zihniyette olmak veya sağlıklı bir besin için aşırı israrcı olmamız, Özellikle de bahsettiğimiz kişiler ergenlik dönemindeyse, her zaman ters etki yapacaktır. Ancak ailenin çok iyi bir örnek olması, gencin “farketmeden” iyi beslenme alışkanlıkları kazanmasını sağlayacaktır.
Bu nedenle de üstüne basa basa “cips yasak” cümlesi kurmak yerine, evde film izlenecek ise atıştırmak isteniyorsa mısır patlatılır,
Gazlı İçecek tüketme alışkanlığı yerine, ihtiyaç varsa evde kendi yaptığımız kompostolar veya meyve sularını özendiririz,
Ancak eğer tüketiliyorsa sıklığı ve miktarı azaltılabiir, bunların zararları konusunda bizleri bilgilendiren belgeseller ailecek izlenir ve sonra bu konuda sohbet edilirse daha etkili olacaktır.
Özetle; “yasak yok, ölçülü tüketim var”, bu sloganla aile çocukları ile çatışmadan sağlıklı beslenmeyi öğretebilir.
Bu yaş grubunda enerji ihtiyacı da artmaktadır. Ortalama 1600- 2200 kalori arasında değişen bir enerji ihtiyacı mevcuttur. Bu konuda aileye düşen görev büyük. Gencin artan iştahıyla birlikte ona sağlıklı seçenekler sunmuyorsak abur cubura yönelmelerini engelleyemeyiz. ev içinde mutlaka sağlıklı karbonhidratlar bulundurulmalıdır. Örneğin ev yapımı kek, kurabiye yanında sütle birlikte tüketilebilir veya ev yapımı börek ve ayran ara öğünlerinde olmalıdır.
Özellikle sağlıklı karbonhidrat almaları onların büyüme gelişmelerini olumlu yönde destekleyecektir.
Yine evde yapılan hamur işinde kullanılacak unun, tam buğday unu veya siyez unu olması iyi bir kan şekeri dengesi sağlar.
Makarnayı çok seviyorsa tam buğday unlu makarna yapılabilir, veya salata ve ton balığı ile tüketilen normal makarna dahi kan şekerinin hızlı yükselmesine engel olacaktır.
Ayrıca; iyi protein kaynakları gençlerin demir ihtiyacını karşılamaları ve kaslarının gelişmesini sağlayacaktır. Bunları et, tavuk, balık, hindi olarak sıralayabiliriz. Protein konusunda dikkat etmemiz gereken bir hususta miktarları olacaktır. Yeni nesil gençlerde gördüğümüz bir konuda aşırı protein tüketimidir. Yemek seçen çocuklarda aileler her öğün köfte, et servis etmekte ve böylece çocuk sebzeden uzak, aşırı protein aldığı bir beslenme alışkanlığı geliştirmektedir.
Halbuki protein ihtiyacını genellikle bir öğün tüketilen 1 porsiyon köfte veya tavuk sağlayabilir. Fazlası ise gerçekte fayda değil zarar veriyor çocuklarımıza. Örneğin, kemik erimesi ve boy kısalığına yol açabilmektedir. Çünkü diyetle alınan fazla protein, kemikten kalsiyum çıkışına yol açmaktadır.
Yine meyve sebze tüketiminin özendirilmesi gerekmektedir. Bebeklikte yaptığımız sebzelerden tavşan veya ayıcık yapmak bu grupta işe yaramayacak ancak sebzeleri etler veya pilavlarla karıştırıp, şık sunumlar hazırlamak, örneğin köfte seven çocuğumuza bir de brokoliden yaptığımız köfteyi önermek, her öğünde bir miktar az da olsa salata tüketmesini desteklemek küçük ama önemli adımlardır.
Yine elinin altında taze meyve bulunması, atıştırmalık aradığı durumlar için bazen kuru meyve bazen kuru yemiş sunmamız, çiğ sebzelerden yaptığımız atıştırmalık tabakları özendirici olacaktır. her çocuk veya genç bizim sevdiğimiz klasik zeytinyağlıları sevmeyebilir ancak başka bir formda o sebzeden, örneğin belki de çiğ haliyle hoşlanabilecektir.
bir spora yönlendirmeliyiz. Enerjilerini sağlıklı bir şekilde dışarıya vuracak yollara ihtiyaçları olacaktır. Hiç değilse birlikte yürüyüş yapmak için bahaneler bulunmalıdır. Spor yapmak kötü alışkanlıkların ve kötü beslenmesinin önüne geçecek bir neden olacaktır. Ayrıca spor yapan gençlerin egzersiz öncesi ve sonrası öğünleri iyi planlanmalıdır. Böylece halsizlik, kas kaybı gibi durumların önüne geçilebilir ve performansları daha yüksek olabilecektir.
13.01.2020